SALA RZEŹBY ŚREDNIOWIECZNEJ
Rozległa sala na parterze służy eksponowaniu zbiorów rzeźby gotyckiej, starodruków, malarstwa i zachodnich ikon. Rozmieszczenie rzeźb nawiązuje do kompozycji gotyckich ołtarzy. W centrum sali umieszczona jest gablota z „Krucyfiksem" ze szkoły Tilmana Riemenschneidera z około 1480 roku. Otaczają go zakomponowane w pozostałych gablotach figury Madonn z Dzieciątkiem oraz postacie świętych. Najstarszymi obiektami są: rzeźba „Madonna z Dzieciątkiem" z 1375 roku należąca do typu „Madonn na lwie" oraz typowe dla gotyku rzeźby w stylu „Pięknych Madonn" z około 1400 roku, wywodzące się z praskiej szkoły Parlerów. Spośród nich na uwagę zasługuje idealistyczny wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem z Biskupowa i figura Pięknej Madonny z czterema płaskorzeźbami ukazującymi apostołów.
W eksponowanych rzeźbach „Św. Sebastian" z Jemielnicy oraz w rzeźbie „Pieta" z kaplicy św. Aleksego w Opolu z 1507 roku widoczne są wpływy Wita Stwosza. Na odwrocie figury „Pieta", jak również innych przedstawień, znajdują się inskrypcje pisane w różnych językach. Napisy te są cenne do badań obiektów, a także historii terenu, z których zabytki pochodzą. Wśród eksponowanych w muzeum zabytków można zobaczyć również zestaw figur świętych niewiast. Do najczęściej spotykanych należą święta Barbara i Katarzyna. Oprócz tych najbardziej charakterystycznych dla gotyku postaci w zbiorach muzeum znalazły się również wizerunki patronek Śląska: św. Jadwigi oraz św. Anny Samotrzeciej, pochodzące z Kraskowa z około 1500 roku.
Eksponowane malarstwo pochodzi z różnych okresów stylistycznych. Do najważniejszych obrazów należą: „Matka Boska z Dzieciątkiem w ogrodzie różanym" z około 1480 roku z kręgu Martina Schongauera obraz namalowany temperą na desce, „Św. Barbara" przypisywana Hansowi Dürerowi, „Chrystus Salvator" Josea van Cleve z I połowy XVI wieku oraz „ Drzewo Genealogiczne Piastów Opolskich " z 1700 roku. Ostatni obraz przez 200 lat ozdabiał kaplicę w Opolskiej Katedrze. W sali rzeźby gotyckiej można zobaczyć również wielkie księgi liturgiczne, np. iluminowany rękopis mszału z XV wieku i gotyckie ornaty.